Fosiller hakkında konuşurken sıklıkla milyonlarca yıllık tarihlerden ve “Jura’ya kadar uzanan” zamanlardan bahsedildiğini duyabilirsiniz. Peki, hayvan kemikleri sadece birkaç yıl içinde çürürken, fosillerin nasıl bu kadar uzun süre sağlam kalabildiğini hiç merak ettiniz mi?
Bir kalıntının fosile dönüşüp dönüşmemesi tamamen canlının öldüğü andaki duruma bağlıdır. Açıkta olan kalıntılar fosile dönüşmezken, doğru bir şekilde korunmayı başaran kalıntılar günümüze kadar dayanmayı başarabilir. Yumuşak dokular genellikle oldukça hızlı bir şekilde ayrışır, ancak nadiren korunmuş deri parçaları gibi örnekler bulunabilir.
Fosilleşme pek çok farklı şekilde olabilir, ancak tipik olarak en iyi fosiller hayvanın, çamur veya volkanik kül gibi çeşitli şekillerde hızla tortuyla kaplanmasıyla oluşur. Bu tortu biriktikçe taşlaşır ve kayaya dönüşerek hayvan kalıntılarını olduğu yerde kilitler.
Permineralizasyon, topraktan, göllerden veya okyanustan gelen suyun mineralleri organik dokulara taşıdığı zaman meydana gelen en yaygın fosilleşme türüdür. Sonunda, kalsit, demir veya silikadan oluşabilen bir tür iç kalıp oluşturmak için yeterli birikinti oluşur.
Fosil orijinal kemikten daha fazla mineral kristali içerene kadar mineraller, kolajen ve diğer proteinler gibi kemik içindeki organik materyallerin yerini alır. Örneğin, fosil avcılarının cenneti olan Jura Sahili’nde bulunan tebeşirli ammonitlerin içi kalsit ile doludur.
Ancak çoğunlukla düşünülenin aksine fosiller sadece kemiklerden oluşmaz. Fosil, geçmiş yaşamın herhangi bir izi veya kalıntısı, yani bir ayak izi, bir oyuk, bir parça deri veya bir kemik olabilir. Avustralya Müzesi’nin açıkladığı üzere, fosil kelimesi Latince “kazıp çıkarmak” anlamına gelen “fossilis” kelimesinden gelmektedir, kemiğe özel değildir.
Ancak doğanın çürümeden sorumlu olan ayrışma ekosistemi, dış etkilere maruz kalan hayvan kalıntılarının hızlı bir şekilde çalışmasını sağlıyor. Ayrışma teknik olarak organik materyalin diğer organizmalar tarafından tüketilmesi olarak tanımlanır ve bu ekosistem, kalıntıyı besin olarak kullanan çok sayıda farklı organizmadan oluşur.
Bu ekosistem görevini tamamladığında, genellikle geriye sadece kemik kalır. Ancak hayvan kemikleri bile sonunda çürüyeceği için sonsuza kadar dayanamazlar. Bu süreç birkaç yıl sürebilir, ancak kemiklerde bulunan kolajen, kalıntılar sonunda parçalanana kadar onu yiyip bitirecek bakteri ve mantarlar için bir besin kaynağı olur. Bu yüzden bir fosil kalıntısının oluşması için, bu kalıntıların doğru zamanda doğru yere düşerek bir şekilde bu ekosistemin etkilerinden kaçınabilmesi gerekir.
