Ay’ın bazı kısımları güneş ışığıyla hiç karşılaşmamıştır. Özellikle Ay’ın kutup bölgeleri etrafındaki belirli kraterlerin içinde hiç gün ışığı görmemiş ve hiçbir zaman da göremeyecek kısımlar bulunmaktadır.Uzay araçları bu bölgelerde su buzu birikintileri tespit etti ve uzay ajansları bu bölgelere iniş araçları ve insanlar göndermeye ağırlık verdi.
Güneş ışığının bu bölgelere ulaşmamasının nedeni neredeyse tamamen Ay’ın eğikliği ile ilgilidir. Örneğin, Dünya’ya yörünge düzlemine göre 23,5 derecelik bir eğimle baktığınızda, Kuzey Yarımküre aslında Güneş’e bakmaktadır (Kuzey Yaz), diğer tarafa bakmaktadır (Güney Yaz) veya her iki yarımküre de Güneş’e bakmaktadır. tam ışık ölçümü (sonbahar ve ilkbahar). ) bir Zamanlar. Ancak Ay’da durum böyle değil.
Dünyanın Güneş etrafındaki yörüngesine göre eğimi 1,5 derecedir. Ay neredeyse tamamen dikey konumdadır. Bu, Ay’ın Dünya yörüngesindeki konumu ne olursa olsun, Güneş ışınlarının Ay’a neredeyse dik olarak ulaştığı anlamına gelir. Ekvator bölgeleri çok fazla ışık alırken, kutuplarda neredeyse her zaman öğleden sonra yaşanır ve oldukça uzun gölgeler oluşur.
Ay döndükçe gölge de döner, dolayısıyla bu bölgelerdeki tek bir dağ bile kalıcı bir gecenin oluşmasına neden olmaz. Ancak bir kraterin her tarafında yükselti bulunan duvarlara yakın kısımlar hiçbir zaman güneş ışığı almayabilir.
ayın soğuk tuzakları
Sürekli karanlık olan alanlar Soğuk Kapanlar adı verilir. Bu gölgeli alanlarda sıcaklık her zaman -160°C’nin altında kalır . Dolayısıyla burada oluşan buz, varlığını hızla sürdürebiliyor. Bu bölgeler o kadar soğuk ki, bu sıcaklıklarda buz, atmosferi olmayan bir yerde bile kaya gibi davranıyor ve bir milyar yıl boyunca yerinde kalabileceği hesaplanıyor.
Her iki kutupta da bu soğuk tuzaklar var, ancak bunların yüzde 60’ı Güney Kutbu’nda 80 derece enleminin ötesinde bulunuyor. Bu nedenle son yıllarda uzay ajanslarının incelemeleri çoğunlukla bu bölgeye odaklanıyor. Mesela Hindistan’ın Chandrayaan-3 aracı bu bölgeyi hedef alıyor.
Çin’in Chang’e-7 çıkarma ve keşif araçlarının 2026 yılında bölgeye ulaşması beklenirken, Jeff Bezos’un Blue Origin de özel bir görev planlıyor. Artemis 3 görevini unutmamalıyız. İnsanları Ay’a geri götürme misyonunun şu anda Aralık 2025’te yapılması planlanıyor.
Ay’da farklı su kaynakları vardır ve bunlar yalnızca soğuk tuzaklardaki buzla sınırlı değildir. Bazıları hidratlı minerallerde ve hatta Ay ile Güneş Sistemindeki daha küçük cisimler arasındaki çarpışmadan sonra oluşan cam boncuklarda bile bulunabilir.
Su moleküllerini gelecekteki bir yerleşim için olası bir malzeme kaynağı olarak değil de bizzat düşünürsek, su Ay’ın yüzeyinde her yerde bulunur. Elbette gölgeli kraterlerde bol miktarda buz bulunur, ancak güneşli bölgelerdeki toz tanecikleri bile su molekülleri içerir.
Daha fazla araştırma yapılıncaya kadar bu suyun kökenini kesin olarak belirlemek mümkün değildir. Kuyruklu yıldızların ve buzlu mikrometeoritlerin, eski volkanik süreçlere katkıda bulunmanın yanı sıra değerli etkiler olduğuna inanılıyor; ancak su, ay toprağı ile güneş rüzgarındaki plazma orta akışı arasındaki etkileşim yoluyla da oluşturulabilir.
